Klosteret vart grunnlagt i 1146 av munker frå Fountains Abbey i England.

Då bisp Sigurd i 1146 skipa Heilag Maria kloster til Lyse, la han samstundes grunnlaget for det som meir enn noko anna skulle koma til å prega Osbygda gjennom meir enn 700 år. I cisterciensarordenen si ånd skulle munkane arbeida hardt og leva i fattigdom. Dette hindra likevel ikkje at klosteret snøgt vart både rikt og mektig, og på ymse vis la under seg dei fleste gardane i Os.

Ruinane er i dag delvis restaurerte, og er utan samanlikning den mest besøkte attraksjonen i Os. Ruinane av Lyse Kloster høyrer til Lyse Kloster Hovedgård og er soleis den dag i dag privat eigedom.

Adresse: Lysekloster
Opningstider: Heile året
Entré: Gratis
Tilkomst: Om lag 10 minutt med bil/taxi frå Os sentrum 20 minuttar å gå frå kaien på Kafe Ole B.